Landgoed Thedinghsweert: verleden en heden
Woonvereniging Thedinghsweert is onlosmakelijk verbonden met het historische landgoed Thedinghsweert. Het beheren van dit landgoed met als doel het behoud hiervan in zijn karakteristieke verschijningsvorm is één van de belangrijkste doelen die de woonvereniging zichzelf heeft gesteld. Deze en andere doelstellingen zijn neergelegd in de statuten van de woonvereniging. Het is dan ook interessant om op deze plaats, in vogelvlucht, kort stil te staan bij de geschiedenis van het voor ons zo waardevolle landgoed.
Tetinxweert, Theedingswaard, Thedings Werth: in archieven zijn 22 varianten gevonden van de naam van dit landgoed. Het is vanaf de 13de eeuw ononderbroken bewoond geweest, vanwege de gunstige ligging op een oeverwal langs de Linge, ‘een half uur gaans van de stad Tiel’. De adellijke families die Thedinghsweert bewoonden, waren invloedrijke lieden die in de Nederbetuwe functies bekleedden als burgemeester, richter en dijkgraaf.
Geconfronteerd met brand, overstromingen, plunderingen en oorlogen her- en verbouwden de verschillende eigenaren het woonhuis. Was er in het begin nog sprake van een ‘versterkt huis’, in de 18e eeuw wordt Thedinghsweert omschreven als een ‘deftig kasteel, met torens aan de vier hoeken’. In 1795 brandde dit kasteel af, omdat Hessische troepen, ingekwartierd op Thedinghsweert, het vuur in de schouwen te hoog opstookten. Ze waren door stadhouder Willem V ingehuurd om tegen de Fransen te strijden.
Familie Van Beuningen en de Warmonderhof
Begin vorige eeuw betrok familie Van Beuningen het landgoed, dat toen ca. 55 ha groot was. Rondom de villa, de stallen en andere bijgebouwen, die zij in 1905 lieten bouwen, lagen landerijen en boomgaarden. De specialiteit van de familie was de fokkerij van paarden en kippen.
In 1968 schonk mevrouw Itty van Beuningen de villa, het park en een deel van de omliggende landerijen aan de Warmonderhof, een biologisch-dynamische landbouwschool. Zij wilde het familiebezit waar zij was opgegroeid, een mooie maatschappelijke bestemming geven. Op de Warmonderhof werd gewoond, geleerd en gewerkt. Om woonruimte te creëren voor de studenten, werd een woonvleugel bijgebouwd (die we de ‘woonderij’ noemen).
Toen in het begin van de negentiger jaren de Warmonderhof verhuisde naar Flevoland, kwam landgoed Thedingsweert te koop te staan. Het werd gesplitst en aan drie partijen verkocht: een zorgboerderij, een instelling voor verstandelijk gehandicapten en een woonvereniging. Verder is er nog een fruitteeltbedrijf, maar dat maakte al deel uit van het landgoed en is niet van eigenaar veranderd.
Woonvereniging vestigt zich
De woonvereniging is gevestigd op een terrein van ruim zes hectare. Het omvat een park, vijvers, weilanden en houtwallen. Er is een sportveld, een speeltuin en er zijn moestuinen. In de verschillende gebouwen bevinden zich achttien – geheel zelfstandige – wooneenheden. Daarnaast zijn er gemeenschappelijke ruimtes zoals een werkplaats, fietsenstalling en bergzolder. Er is ook een grote zaal, een vergaderruimte, een algemene keuken en een atelier.
Rond kerst 1993 kwamen de eerste bewoners op Thedinghsweert wonen. In een sfeer van enthousiasme, werklust en bereidheid gingen ze de uitdaging aan om het complex bewoonbaar te maken voor 18 huishoudens. Er werd met vallen en opstaan gezocht naar de beste bestuursvorm van het kleine ‘dorpje’. Verwachtingen over het begrip ‘samen’ kristalliseerden zich uit. De fase van bouwen kon overgaan in die van onderhouden en ook in het sociale proces werd veel geleerd. Uiteindelijk is het ons gelukt om een goed georganiseerde woongemeenschap te creëren, met als motto: ‘Met het hoofd in de wolken en de benen op de grond’.
Voor wie meer wil lezen over de geschiedenis van Thedighsweert, verwijzen we naar de publicatie ‘Thedinghsweert en zijn bewoners’, 2008; Theo Broersen en Marianne de Bruyn (ISBN: 9789080808232).
